Verschillende actoren trekken aan de alarmbel over het recht op wonen. Voor 61% van de burgemeesters en OCMW-voorzitters is betaalbaar en kwalitatief wonen de belangrijkste uitdaging. De Vlaamse woonraad spreekt van een wooncrisis. Tegelijkertijd is er nood aan woonbeleid dat tegemoet komt aan nieuwe maatschappelijke uitdagingen. Denk aan de druk op de open ruimte of veranderende gezinssamenstellingen. Groen pleit voor een meer solide en ambitieus Vlaams woonbeleid. Naast kernversterking, energiezuinigheid en woonkwaliteit is ook de uitbreiding van het aanbod van betaalbare woningen een topprioriteit. De provincies kunnen mee het verschil maken. Groen ziet voor hen drie belangrijke taken weggelegd: innoveren, coördineren en informeren.

Innoveren

Nieuwe woonvormen en duurzame wijken ondersteunen

Generatiewonen, kangoeroewoningen, co-housing vinden steeds meer ingang. Vormen van samenwonen en woningdelen zijn oplossingen voor fenomenen als vergrijzing en gezinsverdunning. De provincie heeft de taak projecten te faciliteren en mee te helpen realiseren waar mogelijk maar waakt ook dat de concepten niet worden misbruikt om bestaande normen naar kwalitatief wonen te omzeilen. Het uittesten van een systeem van tijdelijke omgevingsvergunningen, waar ruimte blijft voor evaluatie, wordt hiervoor uitgetest.

Meer ambitie voor Sociale Verhuurkantoren (SVK)

Er moeten meer woningen verhuurd worden door de Sociaal Verhuurkantoren en de kwaliteit van de woningen moet hoger. Kleine renovatiewerken waar geen aannemer voor nodig is kunnen in samenwerking met sociale economie projecten worden gerealiseerd. De provincie kan bijvoorbeeld subsidies toekennen aan erkende SVK's.

Proefprojecten met scheiding van grond en woning (Community Land Trust)

Community Land Trust is één van de oplossingen om wonen betaalbaar te maken. Doordat de koper niet langer de grond moet aanschaffen wordt kopen terug haalbaar en betaalbaar. De drempel voor dergelijke projecten blijft hoog. De provincie moet drempels wegwerken door bestaande expertise te verzamelen en door te zorgen voor regionale voorbeeldprojecten.

Aandacht voor kwetsbare groepen

De provincie zet waar mogelijk haar infrastructuur in voor de opvang van daklozen, vluchtelingen of andere kwetsbare groepen op de woonmarkt.

Coördineren

Provincie als regisseur

Sommige gemeenten zijn te klein om alle uitdagingen alleen aan te pakken. Soms ontbreekt er het nodige personeel om voldoende specialisatie op te bouwen en een goede opvolging te voorzien. De provincie kan kennis en expertise aanleveren en intergemeentelijke samenwerking stimuleren. Op die manier wordt de bestuurskracht van lokale besturen verhoogd en de dienstverlening naar de burger verbeterd.

Realiseren van rollend woningfonds

De provincie moet zelf geen woningen of gronden opkopen, maar ze kan de lokale besturen financieel en organisatorisch ondersteunen om een rollend woningfonds te realiseren. Dit kan door gemeenten samen te brengen of het startkapitaal voor het fonds aan de hand van een renteloze lening te voorzien. Op die manier kan de gemeente verwaarloosde panden en leegstand effectief aanpakken. Dergelijk rollend woningfonds zet de trend op het vlak van duurzaam wonen en bouwen.

Ontwikkelen van een volwaardig standenplaatsenbeleid voor woonwagenbewoners

Kernversterking bevorderen

Kernversterking en inbreiding is nodig om tegelijkertijd tegemoet te komen aan de vraag naar betaalbare woningen (sociale woningen, maar ook private huurhuizen en koopwoningen) en de open ruimte te vrijwaren. Deze oefening maken is niet vanzelfsprekend voor steden en gemeenten. De impact beperkt zich zelden tot de grenzen van de gemeente (b.v. inplanting sociale woningen). De provincie kan voor haar grondgebied deze oefening maken en op die manier in kaart brengen waar het gunstig is om het (sociaal) woonaanbod uit te breiden (via inbreiding/kernversterking) dan wel te kiezen voor de vrijwaring van de open ruimte.

Informeren

Het Steunpunt Duurzaam Bouwen

Bij bouwen of verbouwen komt heel wat kijken. Niet alle lokale besturen beschikken over voldoende experten om de burger goed te informeren. De provincie moet waar nodig (in harmonie met de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden mbt wonen) bijspringen met raad en daad. Daarnaast moet de provincie de burger met gratis advies bijstaan zodat men de weg naar onder andere premies en duurzame technieken makkelijk vindt.

Kennis verzamelen en ervaringen delen

De provincie heeft een belangrijke voortrekkersrol. Deze rol moet ze blijven vervullen om wonen betaalbaar en duurzaam te maken. De provincie moet cijfermateriaal verzamelen ter ondersteuning van het lokale beleid. Bijvoorbeeld een studie rond de huurprijzen in de regio kan de invoering van richthuurprijzen ondersteunen. Het uitwisselen van ervaringen en realisaties op het terrein moet goede voorbeelden snel ingang doen vinden.

Om de wooncrisis aan te pakken, is meer aandacht nodig voor de private huurmarkt. Kwetsbare groepen komen vaak daar terecht bij gebrek aan voldoende sociale woningen.

• De provincie kan de steden, gemeenten en intergemeentelijke samenwerkingsverbanden rond wonen ondersteunen bij de opbouw van expertise over juridisch advies voor zowel huurders als verhuurders. Zo zorgen we  dat verhuurders eerst ten rade gaan bij de lokale besturen vooraleer over te gaan tot uithuiszetting. Op die manier willen we bijdragen tot een stabiele woonsituatie voor huurders.
• Subsidies zijn vandaag vaak enkel beschikbaar voor eigenaar-bewoners. Nochtans is er net op de private huurmarkt nog heel veel werk aan de woonkwaliteit. Subsidies moeten er ook zijn voor verhuurder-eigenaars en/of bewoners-huurders. Een cruciaal element is dat er bij de subsidievoorwaarden afspraken worden gemaakt over de huurprijs. De provincie kan dergelijk beleid actief mee ondersteunen en promoten bij de lokale besturen en/of de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.